Армянские блюда: традиции вкуса и культуры
Армянская кухня славится своим богатством вкусов, ароматов и многовековой историей. Каждое блюдо отражает особенности культуры, природы и традиций народа.
Бастурма — это вяленое мясо, обычно говядина, тщательно приправленное специями и выдержанное под прессом. Главный аромат блюду придаёт особая смесь «чаман», состоящая из пажитника, чеснока, паприки и других специй. Бастурма — не только закуска, но и символ армянского гостеприимства.
Суджух — колбаса, приготовленная из говядины с добавлением чеснока, перца, соли и ароматных приправ. Её сушат на воздухе, благодаря чему она приобретает насыщенный вкус. В Армении суджух часто подают к вину или как часть праздничного стола.
Хапама — праздничное блюдо из тыквы, фаршированной рисом, сухофруктами, мёдом, орехами и специями. Блюдо не только вкусное, но и очень красочное. Хапаму традиционно готовят на Рождество или в особые дни, ведь она символизирует изобилие и радость.
Толма — одно из самых известных блюд армянской кухни. Это виноградные листья, фаршированные мясом с рисом и приправами. Существует множество вариантов толмы, включая зимнюю (с капустными листьями) и постную. Часто подаётся со сметаной или мацуном (армянским йогуртом).
Хаш — наваристый бульон из говяжьих ножек, который варят всю ночь. Это блюдо особенно популярно в холодное время года. Хаш подаётся с чесноком, лавашом и редисом, а также сопровождается застольем и долгими разговорами. В Армении хаш — не просто еда, а целый ритуал.
Homework
Write 3 predictions for the future- 2 you believe will happen and 1 crazy one.
- I will move to another house this summer.
- I will go to millitary.
- I will become richer then Ilon Musk
Գործնական քերականություն. բայ
Փորձենք վերհիշել, թե ինչ բան է բայը:
1.Գրել տրված բայերի հնչյունափոխված արմատների անհնչյունափոխ ձևերը և նշիր, թե ինչ խոսքի մաս է:
Կարմրել- կարմիր, ածական
ըմպել- ումպ, գոյական
կռվել-կռիվ, գոյական
ոչնչանալ-ոչինչ, գոյական
սիրել-սեր, գոյական
փափկել-փափուկ, ածական
գրկել-գիրկ, գոյական
կոպտանալ-կոպիտ, ածական
անրջել-անուրջ, ածական
շիկանալ-շիկ, ածական
վարդագունել-վարդագույն, ածական
ուղղել-ուղղիղ, ածական
ապշել-ապուշ, ածական
2.Ընդգծված բառակապակցությունները արտահայտիր բայով:
Զայրույթից նա գունատ-գունատվեց դարձավ:
Տերևները սկսել են դեղին դառնալ-դեղնել:
Նրանք միմյանց հանդեպ ջերմ են դարձել-ջերմում են;
Այդ պատմությունից էլ առաջ եկավ-առաջացավ անվանումը:
Լույսը բացվեց-լուսաբացվեց, և նոր օր սկսվեց:
Ուշ եկար-ուշացավ, հյուրերն արդեն գնացել են:
Նա իր փայտիկով քար դարձրեց-քարացրեց քաղաքը:
3.Գրիր -ել և -ալ վերջավորությամբ հինգական բայ:
ալ-Խոսալ, Հավատալ, ունենալ, ընկերանալ, իմանալ
ել-ընպել, խմել, լսել, տեսնել, հանդիպել
4.Գրիր տրված բայերի դեմքը, ժամանակը, թիվը:
Երգում էի- առաջին դեմք, անցյալ ժամանակ, եզակի թիվ
նկարեց-Երրորդ դեմք, անցյալ ժամանակ, եզակի թիվ
կսովորես-երկրորդ դեմք, ապագա ժամանակ, եզակի թիվ
գրեցինք-առաջին դեմք, անցյալ ժամանակ, հիգնակի թիվ
գնալու են-երկրորդ դեմք, ապագա ժամանակ, հոգնակի թիվ
վազել ենք-առաջին դեմք, անցյալ ժամանակ, հոգնակի թիվ
կռվեցին-երրորդ դեմք, անցյալ ժամանակ, հոգնակի թիվ
հավատում եմ-առաջին դեմք, ներկա ժամանակ, եզակի թիվ
կփայլեն-երկրորդ դեմք, ապագա ժամանակ, հոգնակի թիվ
տխրեցիր-երկրորդ դեմք, ներկա ժամանակ, եզակի թիվ
Homework
Չստացված հերոսություն
Հիմա ես ձեզ կպատմեմ իմ պատմությունը, որը ես անվանում եմ “Չստացված հերոսություն”։ Մի օր ես նստած էի իմ սենյակում և խաղում էի իմ համակարգչով։ Հանկարծ իմ հայրիկը ասաց ինձ, որ գնամ խանութ և կաթ գնեմ։ Ես հագնվեցի և դուրս եկա դուրս։ Ճանապարհին ես հանդիպեցի մի հաշմանդամ կին։ Նա ասաց․
-Բալես միգուցե՞ հեռախոս ունենաս խանգահարեմ սիրտս լավ չի։
-Ոչ մոտս չե։ Ասացի ես և գնացի խանութ։
Ես մտա խանութ գնեցի կաթը և դուրս գալուց նորից հանդիպեցի նրան։ Նա ասաց․
-Բալես ընդամենը հեռախոս եմ ուզում։
-Չունեմ մոտս չե։
Երբ ես գնացի շենքի հետև ես որոշեցի վազելով բերել հեռախոս։ Ես արագ բարձրացա տուն, վերցրեցի հայրիկիս հեռախոսը և առանձ ինչ որ բան բացատրելու գնացի դուրս։ Ես շատ արագ վազքով գնացի դեպի այդ կնոչ մոտ և երբ հասա նկատեցի, որ նա արդեն ուրիշ մարդու հեռախոսով է խոսում։ Ես տխուր վերադարցա տուն և պատմեցի ամեն ինչ ծնողներին և նրանք հպարտանում էին և ծիծաղում։
Խնդիրների լուծում գծային հավասարումների օգնությամբ
1)Մտապահված թիվը նշանակեք x-ով, կազմեք հավասարում ըստ հետևյալ խնդրի և լուծեք․
ա) Մտապահել են մի թիվ, ավելացրել են 8 և ստացել 33:
x+8=33
x=33-8=25
x=25
բ) Մտապահել են մի թիվ, բազմապատկել են այն 4-ով և ստացել 52:
x . 4 = 52
x=52:4=13
x=13
գ) Մտապահել են մի թիվ, բազմապատկել են այն 7-ով, արդյունքին ավելացրել են 12 և ստացել 26:
x . 7 + 12 = 26
x=(26-12):7=2
x=2
դ) Մտապահել են մի թիվ, հանել են նրանից 4, արդյունքը բազմապատկել են 5-ով և ստացել 35:
(x-4) . 5=35
x=35:5+4=11
x=11
2)Մի թիվը 6-ով մեծ է մյուսից, իսկ նրանց գումարը 18 է: Ըստ խնդրի պայմանի, կազմեք հավասարում` նշանակելով մի տառով
ա) փոքր թիվը,
առ.-x
երկ․-x+6
x+x+6=18
2x=12
x=6
6+6=12
բ) մեծ թիվը:
առ.-x
երկ․-x-6
x+x-6=18
2x=24
x=12
3)Մի թիվը 4-ով փոքր է մյուսից, իսկ նրանց գումարը 22 է: Ըստ խնդրի պայմանի, կազմեք հավասարում` նշանակելով մի տառով
ա) փոքր թիվը,
առ-x
երկ․-x+4
x+x+4=22
2x=18
x=9
9+4=13
բ) մեծ թիվը:
առ-x
երկ․-x-4
x+x-4=22
2x=26
x=13
13-4=9
4)Խնդրի անհայտ մեծություններից մեկը նշանակելով մի տառով` ըստ խնդրի պայմանի, կազմեք հավասարում և լուծեք այն .
ա) Մի թիվ 5 անգամ մեծ է մյուսից, իսկ նրանց գումարը 42 է:
x
5x
x+5x=42
6x=42
x=7
բ) Մի թիվ 3 անգամ փոքր է մյուսից, իսկ նրանց գումարը 28 է:
x
3x
x+3x=28
4x=28
x=7
գ) Մի թիվ 4 անգամ մեծ է մյուսից, իսկ նրանց տարբերությունը 39 է:
x
4x
4x-x=39
3x=39
x=13
դ) Մի թիվ 7 անգամ փոքր է մյուսից, իսկ նրանց տարբերությունը 54 է:
x
7x
7x-x=54
6x=54
x=7
5)ա) Եղբայրը գտավ 3 անգամ շատ սպիտակ սունկ, քան քույրը: Միասին նրանք գտել են 24 սպիտակ սունկ: Քանի՞ սպիտակ սունկ է գտել եղբայրը, քանիսը քույրը։
x
3x
x+3x=24
4x=24
x=6
3x=18
բ)Երկու դարակում ընդամենը 63 գիրք կա, ընդ որում մեկում 2 անգամ քիչ գիրք կա, քան մյուսում: Քանի՞ գիրք կա ամեն դարակում:
x
2x
x+2x=63
3x=63
x=21
2x=42
6)ա) Գիրքն ունի 60 էջ: Կարդացել են 2 անգամ ավելի շատ էջ, քան
մնացել էր կարդալու: Քանի՞ էջ էր մնում կարդալու:
x
2x
x+2x=60
3x=60
x=20
2x=40
բ) Հավաքակայանում 72 մեքենա կա: Մարդատար մեքենաները 7 անգամ շատ են բեռնատարներից: Քանի՞ բեռնատար մեքենա կա հավաքակայանում:
x
7x
x+7x=72
8x=72
x=9
7x=63
Կոմպաստ
Կոմպոստ, միկրոօրգանիզմների կենսագործունեության ազդեցության հետևանքով զանազան օրգանական նյութերի քայքայումից ստացվող պարարտանյութ։ Կոմպոստացման ժամանակ բույսերին մատչելի սննդատարրերի (ազոտ, ֆոսֆոր, կալիում) պարունակությունը օրգանական զանգվածում բարձրանում է, վնասազերծվում են ախտածին միկրոֆլորան և ճիճուների ձվերը, թաղանթանյութի, հեմիթաղանթանյութի և պեկտինային նյութերի քանակությունը նվազում է, պարարտանյութը դառնում է սորուն, որը հեշտացնում է հողի պարարտացումը։ Կոմպոստը պատրաստվում է գոմաղբից, տորֆից, գոմաղբահեղուկից, թռչնաղբից, վուշի և կանեփի կեղևանքից (կեղևացոլք), տերևներից, արևածաղկի ցողուններից, եգիպտացորենի կոթուններից, ոչ պիտանի կերերից և արտադրական թափոններից, աղբից և այլն։ Տարածված են տորֆագոմաղբային, տորֆակոյաջրային և տորֆաֆեկալային, գոմաղբահողային, գոմաղբաֆոսֆորիտային կոմպոստերը։ Կոմպոստը կիրառվում է բոլոր կուլտուրաների համար, գրեթե նույն չափաքանակով, ինչ գոմաղբը (15-40 տ/հա)։ Տրվում է ցելի, ցրտահերկի, կրկնավարի, ինչպես նաև սածիլման ժամանակ։ Պարարտացնող հատկություններով չի զիջում գոմաղբին, իսկ որոշ տեսակները գերազանցում են։
Homework
Ճնշման ուժ և ճնշում
1․ Նկարագրեք այն փորձը, որն ապացուցում է, որ մարմինների հպմամբ փոխազդեցությունը բնութագրվում է ոչ միայն ուժով: Պատասխանեք նաև հետևյալ հարցերին.
․ Ո՞ր ֆիզիկական մեծությունն էր անփոփոխ փորձի ընթացքում:
․ Ինչպե՞ս է կոչվում այն:
․ Համեմատեք սեղանիկի երկու դիրքերը: Ո՞ր դիրքում է սեղանիկն ավազի միավոր մակերեսով տեղամասի վրա ավելի մեծ ուժ գործադրում: Ձեր ենթադրությունը հիմնավորեք դատողություններով:
2․ Ո՞ ր ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում ճնշում: Գրե՛ք ճնշման բանաձևը:
Ճնշումը բնութագրում է երկու հպվող մարմինների փոխազդեցությունը և հավասար է հպման մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժի հարաբերությանը մարմինների հպման մակերևույթի մակերեսին։
P=S/F
3․ Ի՞նչ ֆիզիկական իմաստ ունի ճնշումը:
Ճնշումը այն ճնշման ուժն է, որը ուղղահայաց ազդում է հպման մակերևույթի միավոր մակերեսի վրա։
4․ Ո՞ րն է ճնշման միավորը միավորների ՄՀ-ում:
Ճնշման միավորը ՄՀ-ում՝ Պա (պասկալ)
5․ Ո՞ ր բանաձևն է ճիշտ արտահայտում ճնշման արժեքը.
ա. P = F x S,
բ. p= F/ S ;
գ. p = S/ F :
6.Ինչպե՞ս կարելի է փոքրացնել ճնշումը: Բերե՛ք օրինակներ:
- Համեմատե՛ք նկարում պատկերված հավասար զանգվածներով ավտոմեքենաների ճնշումները գետնին: Ո՞ ր մեքենայի գործադրած ճնշումն է ավելի փոքր:
Նկար գ-ում - Ինչպե՞ս կարելի է մեծացնել ճնշումը: Բերե՛ք օրինակներ:
Ծանր մարմին ավելացնել, Մակերեսը փոքրացնել