Իներցիա

  1. Ինչպե՞ս է շարժվում մարմինը, եթե նրա վրա այլ մարմիններ չեն ազդում:
    Եթե մարմնի վրա չազդել, այն կարող է շարժվել անվերջական։
  2. Ո՞ր երևույթն է կոչվում իներցիա:
    Այլ մարմնի ազդեցության բացակայությամբ մարմնի դադարի կամ ուղղագիծ հավասարաչափ շաչժման վիճակը պահպանելու երևույթը կոչվում է իներցիա։
  3. Ինչու՞ որոշ կենդանիներ ջրից դուրս գալիս թափահարում են իրենց:
    Որպեսզի չորանան։
  4. Ինչու՞ է վտանգավոր թռչել շարժվող ավտոբուսից:
    Եթե մենք ցատկենք շարժվեղ մեքենայից, մենք իներցիայով կնկնենք հատակին։
  5. Բացատրեք՝ ինչպե՞ս են նկարում պատկերված մուրճի գլխիկը հագցնում կոթին:
    Երբ մենք մուրջով հարվածում ենք կոթին, կոթը տեղից չի շարժվում, իսկ գլխիկը իներցիայով շարժում է և ինչում ։ 
  6. Բացատրեք՝ ինչպե՞ս է հագուստն ազատվում փոշուց, երբ այն թափ են տալիս:
    Երբ մենք բարձրացնում ենք հաքւստը, իսկ հետո իջացնում, փոշին իներցիայով դուրս է գալիս շորի վրաից։
  7. Բացատրեք՝ ինչու՞ է բժշկական ջերմաչափում սնդիկի սյունն իջնում, երբ այն թափ են տալիս:
    Սառը աստիճանի ժամանակ սնդիկը իջնում է, և երբ մենք թափ ենք տալիս այն, իներցիայի պատճառով առաջանում է քամի, որը իջեցնում է սնդիկը
  8. Ինչու՞ որսորդական շնից փախչելիս աղվեսը հաճախ կտրուկ փոխում է շարժման ուղղությունը:
    Եթե արաջ վազելուց կտրուկ փոխել ուղությունը շունը կարող է գալ աղվեսի ետեվից և ընկնել իներցիայի պատճառով։
  9. Անշարժ սայլակն սկսեց շարժվել (նկ. ա): Օգտվելով նկարից` որոշեք սայլակի շարժման ուղղությունը:
    Սայլակը շարժվում է աջ, քանի որ տուփերը ընկած են դեպի ձախ։
  10. Թղթի կտորը դրեք սեղանի եզրին (նկ. բ): Նրա վրա դրեք ջրով լցված բաժակ, ինչպես ցույց է տրված բ նկարում: Մի ձեռքով բռնեք թղթի կախված ծայրը, իսկ մյուս ձեռքով կտրուկ հարվածեք թղթին: Բացատրեք փորձի արդյունքը:
    Եթե բաժակի տակից կտրուկ քաշենք թուխտը, ապա այն իներցիայով կնկնի, բայց կան մարդիկ, որոնք կարող են վանել թուծտը առանձ գցելու բաժակը։

11․ Ե՞րբ է իներցիան օգուտ տալիս և ե՞րբ՝ վնաս։ Բերեք օրինակներ։
Օգուտ է տալիս երբ աղվեսը փախնում է շնից։
Իներցիայի պատճառով մարդը կարող է վնասվել օրինակ՝ երբ ծանր դուռը բացում ես դու կարող ես հետ գնալ և ընկնել։

Գործնական քերականություն

  1. Տրված գոյականները երկու խմբի բաժանի´ր:

Մարմին, մշակույթներ, նյութեր, շարժում, ժամանակ, մարմիններ, ճանապարհ, օրացույցներ, դաշտ, շարժումներ, նյութ, դաշտեր, մշակույթ, ճանապարհներ, ժամանակներ, օրացույց:

2. Յուրաքանչյուր բառի  իմաստն արտահայտի՛ր բառակապակցությամբ. գտի՛ր  երկու խմբի բառերի նմանությունն ու տարբերությունը:

Ա.Դասագիրք-դասի գիրք, հեռագիր-հեռու գրել, արոտավայր-արոտ վայր, լրագիր-լուր գրել, ծառաբուն- ծառի բան, մրգաջուր-մրգային ջուր, մրջնաբույն-մրջյունի բուն, ծաղկեփունջ-ծաղիկի փունջ, միջնապատ-միջին պատ:

Բ.Վիպագիր-վեպ գրող, մեծատուն-մեծ տուն, զինակիր-զին կրող, ժամացույց-ժամ ցույցտվեղ, կողմնացույց-կեղմ ցույցտվեղ, երգահան-երգ հանող, քարահատ-քար հատող, պատմագիր-պատմություն գրող, քանդկագործ-քանդակ գործող:

3. Տրված բառերը տեղադրի՛ր կետերի փոխարեն՝ համապատասխանեցնելով նախադասություններին:

Տաղտկալի,խաբել, արտասուք,կարկառել,խարխափել, խախտել, հռետոր:

Ոչ մի նոր բան չկա, այստեղ միշտ նույն տաղտկալի ֆիլմերն ու նկարները կտեսնես:

հռետորը այնպիսի մի ելույթ ունեցավ, կարծես ամբողջ կյանքում այդ մասին էր մտածել:

Մթության մեջ խարխափում է տագնապած ու անհույս փնտրում էր ճանապարհը:

Ինչո՞ւ ես երդվում, որ հետո էլ ստիպված ես լինում խախտել երդումդ, խաբելով ինքդ քեզ:

Արտասուքը հոսում էր աչքերից, բայց  էլի կատակում էր ու փորձում ժպտալ:

Ձեռքերը կարկառել դեպի երկինք  ու ինչ-որ բան էր մրմնջուն:

4. Ընդգծված բառակապակցությունները մեկական բառերով փոխարինի՛ր:

Վանա լճի մոտակայքում ընկած Ռշտունյաց լեռները հայտնի էին պղնձի, կապարի, երկաթի հանքավայրերով, որոնք բազմիցս հիշատակվել են հայկական ձեռագրերում: Բրոնզի ու երկաթի դարաշրջաններից սկսած՝ հայկական լեռնաշխարհում արդյունահանվում ու ձուլվում էին տարբեր մետաղներ, որը պատճառ էր դառնում, որ հանվող նյութերի անունները դառնային տեղերի անուններ:

Հետագայում հնէաբաններն ու երկրաբանները այդ անվանումների միջոցով հայտնաբերում էին լեռներում գտնվող լքված փոս ու ձուլարան:

5. Փակագծում  տրված բառերը  դի´ր  պահանջվող  թվով:

Սպիտակ արագիլը (արագիլ) աշխարհում  (աշխարհ) շատ տարածված թռչուն  (թռչուն ) է:

Հայաստանում շատ է հանդիպում Եղեգնաձորի, Վայքի և Աշոցքի շրջանում (շրջան):  Չվող թռչուններ(թռչուն) են՝կտուցը և (կտուց) ու ոտքը(ոտք)՝ վառ կարմիր: Բնակվում են զույգերով(զույգ) ու գաղութներով  (գաղութ):  Բույնը (բույն) տեղադրում են շենքերի (շենք) տանիքներին (տանիք),մետաղյա կամ բետոնե բարձր սյուներին (սյուն) և նման այլ տեղերում (տեղ): Մարդիկ(մարդ) սիրում են նրանց թռիչքի (թռիչք) հանգստությունը (հանգստություն), թևերի (թև)  ու խոր թափահարումը(թափահարում):

Եռանկյուն։Եռանկյունների հավասարության առաջին հայտանիշը

1)AE և DC հատվածները հատվում են B կետում, որը նրանցից յուրաքանչյուրի միջնակետն է։


ա)Ապացուցեք, որ ABC և EBD եռանկյունները հավասար են
Քանի որ B միջնակետ է, ստացվում է AB=BE, DE=CE, <CBA=<EBD:

բ)Գտեք ABC եռանկյան A և C անկյունները, եթե BDE եռանկյան մեջ <D = 47o <E = 42o ։
Քանի որ ABC=CBD ստացվում է A=47°, C=42°

2)Նկարում AB = AC, <1 = <2:

ա)Ապացուցեք, որ ABD և ACD եռանկյունները հավասար են
Քանի որ <1=<2 և AB=AC, իսկ AD ընդհանուր են, անկյունները հավասար են։

բ)Գտեք BD-ն և AB-ն, եթե AC = 15սմ, DC = 5սմ։
Քանի որ BD=DC, իսկ AB=AC, ապա BD=5սմ, AB=15սմ

3)Նկարում BC = AD, <1 = <2:

ա)Ապացուցեք, որ ABC և CDA եռանկյունները հավասար են
Քանի որ BC = AD և <1 = <2, իսկ AC ընդհանոր է, ստացվում է ABC և CDA հավասար են։

բ)Գտեք AB-ն և BC-ն, եթե AD = 17սմ, DC = 14սմ։
Քանի որ AB=DC, BC=AD ստացվում է AB=14սմ BC=17սմ

4)Նկարում OA = OD, OB = OC, <1 = 74o, <2 = 36o ։

ա)Ապացուցեք, որ AOB և DOC եռանկյունները հավասար են
Քանի որ OA=OD, OB=OC, ստացվում է, որ ABO=OCD։ Եվ դա հերիք է, որպեսզի ապացուցել, որ AOB և DOC հավասար են։

բ)Գտեք <ACD-ն
Քանի որ ABO=OCD ստացվում է 74+36=110։
Պատ․՝110°