Category Archives: Մայրենի 6․10
Նոր տարվա խաղալիքը
Կար չկար մի տանածառի խաղալիք կար։ Նրան արդեն պատրաստել էին և տանում էին խանութ։ Երբ նա խանութում էր, նա սպասում էր, թե երբ իրեն կգնեն և կկախեն տոնածառի վրա։ Քանի որ դեռ դեկտեմբերի սկիզբն էր, քիչ մարդիկ էին գալիս խանութ։ Անցավ մի քանի օր, այս գիշեր նոր տարի էր լինելու։ Մարդիկ արդեն խաղալիքները գնել և կախել էին և խանութ մարդ չեր գալիս։ Խաղաիքը շատ տխրել էր, քանի որ ոչ մեկ իրեն չգնեց։ Ժամը տասնմեկանց կես էր։ Ձմեռ պապիկը պատրաստվում էր բոլորին ուրախություն նվիրել։ Անցնելով խանութի կողքով, որտեղ գտնվում էր խաղալիքը, նա պատուհանից տեսավ տխուր խաղալիքին։ Ձմեռ պապիկին ոչ մեկ չէր տեսնում, քանի որ նա անտեսանելի էր։ Դրա օգնությամբ նա հանգիստ եկավ խաղալիքի մոտ և հարցրեց։
-Ի՞նչ է պատահել, խաղալիք, – հարցրեց Ձմեռ պապը։
-Ինձ ոչ մեկ չգնեց, – տխուր ասաց խաղալիքը։
Ձմեռ պապիկը բարձր ծիծաղեց և ասելով <<Այսօր իրականենում են երազանքները>> տարավ խաղալիքին և կախեց ինչ որ մեկի տոնածառի վրա։ Այդ տանը ապրող մարդիկ նկատեցին այդ խաղալիքը և ուրախացան, քանի որ խաղալիքը շատ գեղեցիկ էր։ Խաղալիքը ուրախ անցկացրեց նոր տարին և հասկացավ, որ ամեն ինչ հնարավոր է։
Նոյեմբեր ամսվա մայրենիի հաշվետվություն
Թարգմանություն
Однажды некий греческий философ приказал одному из своих учеников в течение трёх лет раздавать серебро тем, кто будет его поносить. По окончании испытания учитель сказал:
— Теперь ты можешь отправляться в Афины для обучения мудрости.
При входе в Афины ученик увидел сидевшего у городских ворот мудреца, поносившего всех проходящих мимо. Так же он поступил и с учеником. Тот разразился смехом.
— Почему ты смеёшься, когда я тебя оскорбляю? — спросил мудрец.
— Потому что в течение трёх лет я платил поносившим меня, ты же делаешь это даром.
— Войди в город, он принадлежит тебе, — ответил мудрец.
Թարգմանություն
Մի անգամ ինչ-որ հույն փիլիսոփա հրամայեց իր աշակերտներից մեկին երեք տարվա ընթացքում արծաթ բաժանել բոլոր այն մարդկանց, ովքեր իրեն կվիրավորեն։ Փորձությունը ավարտելուց հետո ուսուցիչն ասաց,
-Հիմա դու կարող ես գնալ Աթենք իմաստություն սովորելու։
Աթենք մտնելիս աշակերտը տեսավ քաղաքի դարպասների մոտ նստած իմաստունին, ով վիրավորում էր բոլոր անցորդներին։ Այդպես էլ նա վարվեց աշակերտի հետ։ Աշակերտը բարձր ծիծաղաց։
-Ինչո՞ւ ես դու ծիծաղում երբ ես քեզ վիրավորում եմ, – հարցրեց իմաստունը։
-Որովհետև երեք տարվա ընթացաքում ես վճարում էի ինձ վիրավորողներին, իսկ դու դա անվճար ես անում։
-Մտիր քաղաք, այն քոնն է, -պատասխանեց իմաստունը։
Գործնական քերականություն
2. Երկու տեքստ ստացի՛ր կետերի փոխարեն մի դեպքում գրելով տրված հոմանիշներից առաջինը, մյուս դեպքում՝ երկրորդը: Ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:
Արևի շողերը (շողերը, ճառագայթները) տաքացնում (տաքացնում, ջերմացնում) են Երկրի երեսը (երեսը, մակերևույթը), և շատ (շատ, մեծ քանակությամբ) ջուր է գոլորշիանում: Գետերի, լճերի ու ծովերի երեսից (երեսից, մակերևույթից) անտեսանելի գոլորշիներ են օդ ելնում (ելնում, բարձրանում): Ջուր է ելնում (ելնում, բարձրանում) բոլոր բույսերից, ջուր է արտաշնչում ամեն մի (ամեն մի, յուրաքանչյուր) կենդանի էակ: Գոլորշիացում լինում է ձմռան ցրտին (ցրտին, սառնամանիքին) էլ (էլ, անգամ). հիշենք՝ ինչպե՛ս է չորանում լվացված շորը (շորը, սպիտակեղենը):
Արևի ճառագայթները (շողերը, ճառագայթները) ջերմացնում (տաքացնում, ջերմացնում) են Երկրի մակերևույթը (երեսը, մակերևույթը), և մեծ քանակությամբ (շատ, մեծ քանակությամբ) ջուր է գոլորշիանում: Գետերի, լճերի ու ծովերի մակերևույթից (երեսից, մակերևույթից) անտեսանելի գոլորշիներ են օդ բարձրանում (ելնում, բարձրանում): Ջուր է բարձրանում (ելնում, բարձրանում) բոլոր բույսերից, ջուր է արտաշնչում յուրաքանչյուր (ամեն մի, յուրաքանչյուր) կենդանի էակ: Գոլորշիացում լինում է ձմռան սառնամանիքին (ցրտին, սառնամանիքին) անգամ (էլ, անգամ). հիշենք՝ ինչպե՛ս է չորանում լվացված սպիտակեղենը (շորը, սպիտակեղենը):
3. Սխալ կամ ոչ տեղին գործածված բառերը գտի՛ր և փոխարինի՛ր հարմար հոմանիշներով:
- Նրան աշխատանքից ազատեցին, որովհետև անպատասխանատու էր ու ցրված:
- Մատիտներիդ մեջ կապույտի բոլոր երանգները կա՞ն:
- Ծանոթիս այդպես էլ չգտա խիտ բազմության մեջ:
- Ընկերները երկու օր առաջ էին կռվել ու հաշտվելու փորձեր էին անում:
- Շատ խոստումներ տվեց ու գնաց:
4. Գրի՛ր տրված բառերի նույնարմատ հականիշները:
Օրինակ՝ կարևոր — անկարևոր, ընդմիջումներով — անընդմեջ:
Գեղեցիկ-տգեղ, հաճելի-տհաջ, մարդկային-անմարդ, գիտուն-անգետ, դուրեկան-անդուր, ուշադիր-անուշադիր, արժանի-անարժան, թևավոր-անթև, ախորժելի-անախոր, գունեղ-անգույն, բնական-անբնական, խելոք-անխելք, կարևոր-անկարևոր, լուրջ-անլուրջ, անամպ-ապով, տեղյակ-անտեղյակ, լուսավոր-անլույս, գերակշռել-գերակշիռ, խոսուն-անխոս, կարևոր-անկարևոր:
5. Առածները լրացրո՛ւ ընդգծված բառերի հականիշներով:
- Չկա չարիք առանց բարիք:
- Ջրի բերածը ջուրը տարած:
- Տերովին տերն է պահել, անտեր գայլն է կերել:
- Մտնելուց առաջ միտք արա, թե ոնց դուրս գաս:
- Ինչքան գետնի երեսն է, յոթ էնքան գետնի տակն է:
Անդաստան
Listen to Անդաստան.m4a by Bella on #SoundCloud
Այն ամենակարևորը, որ տեսանելի չէ
Մարդու Համար կան շատ կարևոր բաներ։ Ուղեղը, սիրտը, աստղերը, լույսը բայց ամենակարևոր բանը մարդու, կենդանիների և այլ շնչող մարմինների համար դա օդն է։ Առանձ օդի ոչ մի մարմին չի կարեղ ապրեն։ Օդը օգնում է մարդկանց, բույսերին, կենդանիներին և այլ մարմիններին։ Չնայած, որ օդը տեսանելի չէ, եթե օդ չլիներ մենք նույն պես չէինք լինի։ Դուք կարող եք իմ հետ չհամաձայնվեք ասելով, որ ամենակարևոր բանը դա օրինակ՝ ուղեղն է, բայց ես չէմ համաձայնվի, որովհետև առանձ օդի մեր ուղեղի կմահանա։
Գործնական Քերականություն
- Տրված նույնանուն բառերով կազմի՛ր նախադասություններ:
Օրինակ՝
- Վանեցի: — Ինձանից հեռու վանեցի վախը:
- Վանեցի մի տատ ունեմ:
Մարտ, կետ, շահ, այր:
Մարտ ամսին հաճելի օդ է։
Մարտի ժամանակ շատ մարդիկ են մահացել։
Աշխարհի ամենա մեծ կենդանին կապույտ Կետն է։
Կետը կարևոր կետադրական նշան է։
Ես շահել էմ մրձանակ։
Շահ ժամանակները շատ դաժան էին։
Այրը կենտրոնեցեծ գործ է անում։
Այրը այնքան հին է, որ քանդվեց։
2. Նախադասության մեջ փակագծերում դրված բառերից ո՞րն է գործածված, ընդգծի՛ր:
- Ասել էի, որ տուն վարձեր ու իր իրերը տաներ: (Վարձել, վարձ)
- Ուզածդ շատ բարձր վարձ էր, դրա համար էլ տղան հեռացավ: (Վարձել, վարձ)
- Հիվանդի գլուխը կապեր ու գնար բժշկի հետևից: (Կապել, կապ)
- Այսքան ամուր կապեր քանդելը հեշտ գործ չէ: (Կապել, կապ)
- Աղջիկը բարալիկ ծամեր ուներ: (Ծամել, ծամ)
- Դեղը պիտի ծամեր ու կուլ տար: (Ծամել, ծամ)
- Պարգ է, որ այդքանից հետո պիտի կտուրը կաթեր: (Կաթել, կաթ)
- Ամանում այծի կաթ էր: (Կաթել, կաթ)
3. Կետերը փոխարինի՛ր ր կամ ռ տառով (հարկ եղած դեպքում օգտվի՛ր ուղղագրական բառարանից):
Արծիվ, առյուծ, հուրթի, մրմուռ, մարմար, մռմռոց, փրփրել, բարբառել, առհամարհել, բարձ, պառկել
4. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:
Քանդում են հին տները, թա.վում են աղ..սները, խուլ աղմուկով .կնում են գերա..երը: Վիե..ացի մի փ..տավաճառ այ.պիսի իրադար.ությունը երբե. բաց չի թողնում: Նա չն.ին գնով կամ .լ ձրի հավա.ում է կառ..ցի փայտ.. մասերը: Երա.շտական գոր.իքներ պատրաստողները չորացա. փայտը շատ բար.ր են գնահատում: Դրանցից հ..նալի տավիղներ, կի.առներ ու ակորդ.ոններ են սար.վում:
5. Տրված հոմանիշներով կազմի՛ր նախադասություն:
- Կանաչ, զմրուխտե:
- Բաժակ, գավաթ:
- Ձյունաթույր, ճերմակ, սպիտակ:
Լրացուցիչ առաջադրանքներ
- Կետերի փոխարեն գրի՛ր նախադասության մտքին համապատասխանող բառ՝ ընտրված ուղղագրական բառարանից:
- Ուժեղ լինելու համար անհրաժեշտ է մշտապես կոփել մարմինը:
- Նրա հագը վարդագույն վերնաշապիկ էր ու նորաձև փեշ:
- Սիրում է ժամերով նստել տաք ավազին ու նայել ամպի լողացող պատառիկներին:
- Հավաքած բոլոր փաստաթղթերն ու գրությունները դասավորեց տեղերում, դրեց պահարանի մեջ:
- Վախկոտի նման մտել է պատյանի մեջ ու ոչինչ լսել չի ուզում:
- Լավ լողորդի ու փրկարարի քn համբավը մեր քաղաքից արդեն դուրս է եկել:
- Վիրավոր գազանի մռնչյունը անտառում դեռ երկար լսվեց
2. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:
Սևանա լճի խնդիրն այսօր հուզում է յուրաքանչյուր քաղաքակիրթ մարդու: Սևանի ջրի մակարդակը տասնեակ տարիների ընդացքում իջել է: Ջրի կորստի հետ առնչվում են մի շարք այլ էական հարցեր: Առանձին ուշադրության է արժանի ջրավազանի կենդանական աշխարհի պահպանության խնդիրը: Բնակության անբարենպաստ պայմաններ են ստեղծվել նախ Սևանի թևավոր բնակիչների՝ թռչունների համար:
3.
Բառերը բաղադրիչների բաժանի՛ր․
խնդրագիրք-խնդիր-ա-գիրք
մեծամիտ-մեծ-ա-միտք
հանրային-հանր-ային
համակարգիչ-համակարգ-իչ
գնդասեղ-գունդ-ասեղ
անդադար-արաձ-դադար
հնարամիտ-հնարք-ա-միտք
հանրահայտ-հանր-ա-հայտ
դեղձենի-դեղձ-ենի
Գործնական քրեկանություն
- Տրված բառազույգերի բաղադրիչները տեղափոխելով՝ ստացի՛ր նոր բարդ բառեր: Տրված և ստացված բառերն արմատների միջոցով բացատրի՛ր:
Օրինակ՝
ամփոփաթերթ, ծաղկագիր — ամփոփագիր, ծաղկաթերթ:
Ծովասուն, ձեռնամարտ — ծովամարտ, ձառնասուն։
Բևեռախույզ, երկրամերձ — բևռամերձ, երկրախույզ:
Ձկնակեր, մարդավաճառ — ձկնավաճառ, մարդակեր:
2. Տրված բառերից նոր բառեր կազմի՛ր -ոց (-նոց, -անոց) ածանցով:
ա) Ծաղիկ-ծաղկանոց, հյուր-հյուրանոց, ավազակ-անոց, մեղու-մեղվանոց:
բ) Գոգ-գոգնոց, ձեռ-ձեռնոց, մատ-մատնոց:
զ) Կապել-կապոց, խարտել-խորնոց, սփռել-սփռոց:
դ) Դրամ-դրամանոց, կիլոգրամ-կիլոգրամանոց, մետր-մետրանոց:
ե) Խշշալ-խշշոց, մռնչալ-մռնչոց, զռռալ-գռռոց, ոռնալ-ոռնոց:
3. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:
Մարդատար գնացքը կարո՞ղ է քսանմեկ րոպեում կտրել անցնել Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները՝ Խաղաղ Օվկիանոսից մինչև Ատլանտիկն: Դա նույնիսկ ինքնաթիռով հնարավոր չե: Բայց ամերիկյան մի համալսարանի գիտնականներ պնդում են, որ այդ իրագործելի է: Մի ագգային գիտաժողովում նրանք ստորերկրյա նոր փոխադրամիջոցի նախագիծ են ներկայացրել:
4. Կետերի փոխարեն գրի՛ր տրված բառերից մեկը:
Շոշափեց ու տեսավ, որ խեղճ կենդանու ողերը կոտրվել է: (ող, ոխ)
Ոխը սրտում որ մնա, թույն կդառնա, կքայքայի սիրտը: (ող, ոխ)
Երբ երեկոյան հետ թռան, տեսան, որ իրենց բույնը գրավել է անծանոթ մի թռչուն: (բույն, բուն)
Մի քանի հոգի ձեռք ձեռքի էին տվել ու փորձում էին գրկել հինավուրց ծառի վիթխարի բունը: (բույն, բուն)
Մոտակայքում ապրողներն այնքան են վարժվել Վիկտորիա շառաչին, որ դրան էլ ուշադրություն չեն դարձնում: (Վիկտորիա, Վիկտորյա)
Տնեցիներն այնքան են վարժվել Վիկտորյաի անտեղի լացուկոծին, որ դրան էլ ուշադրություն չեն դարձնում: (Վիկտորիա, Վիկտորյա)
5. Բաց թողած տեղերում լրացրու Է կամ Ե:
մանրեսպան, միջօրե, լայնէկրան, երբևիցե, այժմեական, ամենաէական, աներկյուղ, առերևույթ, առէջ, բազկերակ, գետեզր, գոմեշ, դողերոցք, ելևէջ, եղերերգ, երբևէ, ինչևիցե, մանրէ, հնէաբան, մանրէ, նախօրէ, չէն, չէիր, որևէ, չէինք, ստորերկրյա: